Το ρουσφέτι. Που οφείλεται; Ποιες είναι οι επιπτώσεις του; Πώς θα καταπολεμηθεί;

• Πρόλογος

Ρουσφέτι (από την αραβική λέξη ρουσβέτ, δηλαδή δωροδοκία): χαριστική κυβερνητική παροχή, χάρη, εκδούλευση, μεροληψία…

• Κύριο μέρος

Τα λεγόμενα ρουσφέτια δεν είναι όλα ρουσφέτια με την έννοια της παρατυπίας ή παρανομίας ή της ενέργειας εις βάρος του άλλου… Τα περισσότερα απ’ αυτά που ζητάει ο πολίτης είναι πράγματα που μπορούν και πρέπει να γίνονται χωρίς καμιά μεσολάβηση, τα δικαιούται… Ρουσφέτι είναι η παρανομία, ο διορισμός που δε δικαιούσαι, η μετάθεση όταν δεν έχεις τις προϋποθέσεις, το χαριστικό δάνειο, η αδικία εις βάρος άλλου αδύνατου… Παράνομη, δηλαδή, χαριστική μεταχείριση…

Το ρουσφέτι πέρασε στο πολιτικό και καθημερινό νεοελληνικό λεξιλόγιο στα χρόνια της Τουρκοκρατίας… Αλλά και στα χρόνια μας η πολιτική της ρουσφετολογίας δε φαίνεται να υστερεί… και τώρα πρέπει να έχεις «μπάρμπα στην Κορώνη»…(Πλούσια ανεκδοτολογία γύρω από το ρουσφέτι έχει σημειώσει στα κατάστιχά του ο Βλαχογιάννης…).

Ανεπάρκεια κράτους, κακή λειτουργία κρατικού μηχανισμού, διαφόρων υπηρεσιών… Π.χ. όταν τα κρεβάτια του νοσοκομείου είναι 30 και οι άρρωστοι 100 και ο άνθρωπός σου κινδυνεύει να πεθάνει αβοήθητος, τότε χτυπάς τις πόρτες των κλειδοκρατόρων, καταφεύγεις στα «μέσα»… όταν τα μεροκάματα, οι θέσεις είναι λίγες και τα παιδιά σου πεινάνε και τα όποια προσόντα σου δεν φτάνουν αυτά και μόνο για να σου εξασφαλίσουν δουλειά, τότε προσκυνάς και φιλάς χέρια και πόδια…, υποχρεώνεσαι στον πολιτικάντη, στον παράγοντα, τρέχεις στο βουλευτή σου… όταν για ένα πιστοποιητικό, που το δικαιούσαι, ανεβοκατεβαίνεις σκάλες και σκάλες, χτυπάς γραφεία και γραφεία λόγω γραφειοκρατίας… Όταν ένας διαγωνισμός δε γίνεται, όταν δε γίνεται, όπως πρέπει… Όταν σου λένε, ή σου έλεγαν, «βρες κάποιον να μιλήσει…», τι θα κάνεις; Ψάχνεις, συγχρονίζεσαι με το σύστημα…

Η γραφειοκρατία, οχυρωμένη πολλές φορές πίσω από νόμους, διατάγματα, αποφάσεις, εγκυκλίους, που κάποτε αλληλοσυγκρούονται… Ο λαβύρινθος της κρατικής μηχανής, η ανευθυνότητα, τα πολλά πρωτόκολλα, η βραδύτητα στη διεκπεραίωση των υποθέσεων… Όλα αυτά είναι σοβαρά αίτια ρουσφετολογίας…

Η άγνοια είναι σημαντικός παράγοντας…

Κατάρα αποκάλεσε γνωστός πολιτικός το ρουσφέτι… Ανασχετικός παράγοντας της οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης… Πολύ σοβαρές είναι οι επιπτώσεις στην οικονομική ανάπτυξη, όταν το ρουσφέτι αφορά αίτημα με οικονομικές επιβαρύνσεις για το Δημόσιο… (χαριστικά δάνεια, χαριστικά έργα εκεί που δεν αποδίδουν…).

Νοθεύει την ιδεολογική και πολιτική ζωή…(Ο ψηφοφόρος ψηφίζει πολλές φορές όχι εκεί που θέλει, που πιστεύει, αλλά εκείνον που νομίζει ότι θα τον εξυπηρετήσει, θα τον βοηθήσει…).

Ο πολιτικός ασχολείται, είναι αναγκασμένος να ασχολείται – αλλιώς κινδυνεύει η επανεκλογή του… - με την ικανοποίηση των πιο ασήμαντων ή παράλογων μερικές φορές απαιτήσεων εις βάρος της κυρίας αποστολής του…

Η ρουσφετολογία δημιουργεί κλίμα ανηθικότητας, αναξιοπρέπειας, παζαρέματος, αδικιών… Δημιουργεί φαύλο κύκλο…

Το κακό δε θεραπεύεται με αφορισμούς και λόγια… Χρειάζεται κυρίως θεραπεία της ανεπάρκειας του κράτους και των υπηρεσιών του… Τι χρειάζεται;

Βαθιά και ριζική αναδιάρθρωση του διοικητικού μηχανισμού και της κρατικής μηχανής (αποκέντρωση…), έτσι που η απόδοσή της να υπηρετεί άμεσα και δίκαια τον πολίτη…

Εκσυγχρονισμός και εξοπλισμός της διοίκησης με σύγχρονα μέσα…

Σαφής, σωστή, σύγχρονη νομοθεσία… Βασικά δικαιώματα του πολίτη πρέπει να ικανοποιούνται με την εγγύηση του νόμου, της πολιτείας, χωρίς τα «παραθυράκια» του νόμου (όταν οι ερμηνείες είναι πολλές), χωρίς μεσολαβήσεις και διακρίσεις…

Αυστηρή τήρηση των νόμων…

Θέσπιση μέτρων, διοικητικών και ποινικών κυρώσεων στις περιπτώσεις των παραβάσεων… Αυστηρή αντιμετώπιση κάθε αδράνειας και κάθε παραγοντισμού…

Υπευθυνότητα… Σεβασμός στον πολίτη… Αξιοπρέπεια του πολίτη…

Βελτίωση της ποιοτικής στάθμης των δημοσίων υπαλλήλων…

Κατάλληλη αγωγή, παιδεία, μόρφωση του λαού…

Ενιαία στάση του πολιτικού κόσμου, αποφασιστική διαφώτιση και ειλικρινής αντιμετώπιση των ψηφοφόρων και των αιτημάτων τους… Απαλλαγή της κρατικής μηχανής από κομματικούς εναγκαλισμούς… Κατάργηση «σταυρού προτίμησης» στις βουλευτικές εκλογές…

• Επίλογος

Από επίσημο κυβερνητικό παράγοντα κηρύχτηκε αμείλικτος πόλεμος κατά της ρουσφετολογίας. «Να εξοβελιστεί η κατάρα του ρουσφετιού…». Θα αποδώσει, όμως, η εκστρατεία; Θα ξεριζωθεί το κακό;…